Tối Ưu SSD Khi Mới Lắp Vào Máy Tính: Hướng Dẫn Từ Cơ Bản Đến Nâng Cao

Tối ưu SSD

Sau khi nâng cấp từ ổ cứng HDD sang ổ SSD, bạn sẽ cảm nhận được sự cải thiện rõ rệt về tốc độ khởi động và xử lý tác vụ. Tuy nhiên, nếu không tối ưu đúng cách, hiệu năng của SSD sẽ không đạt được mức tối đa và tuổi thọ cũng giảm đi đáng kể. Trong bài viết này, HOIQUANTINHOC.VN sẽ chia sẻ cách tối ưu SSD khi mới lắp vào máy, đảm bảo hiệu suất và độ bền cao nhất cho ổ đĩa của bạn.

Tại Sao Cần Tối Ưu SSD Sau Khi Lắp Mới?

Không giống như HDD truyền thống, SSD có cơ chế hoạt động riêng biệt. Nếu bạn áp dụng những thói quen cũ khi dùng HDD với SSD thì dễ khiến ổ bị chai nhanh, giảm tốc độ đọc ghi theo thời gian.

Việc tối ưu SSD ngay từ đầu giúp kéo dài tuổi thọ, tăng tốc hệ thống, và đảm bảo hiệu suất ổn định lâu dài.

Những Điều Không Nên Làm Với Ổ SSD Mới

Không nên làm với SSD

Trước khi đi vào tối ưu, bạn cần tránh các hành động gây hại trực tiếp đến SSD:

Không chống phân mảnh (Defragment) như với HDD.
Không lưu trữ dữ liệu quá sát mức dung lượng tối đa.
Không tắt các tính năng quản lý ổ đĩa như TRIM.
Không xóa file theo cách buộc phải ghi đè nhiều lần.

SSD không cần chống phân mảnh bởi cơ chế đọc ghi dữ liệu không bị phụ thuộc vào vị trí lưu trữ như ổ đĩa cơ học.

1. Kích Hoạt AHCI Trong BIOS

Vì sao cần AHCI?

AHCI (Advanced Host Controller Interface) là giao thức giúp SSD hoạt động tối ưu với tính năng như Native Command Queuing và hỗ trợ lệnh TRIM.

Cách kích hoạt:

Khởi động máy, vào BIOS bằng phím Del/F2/F10 (tùy mainboard).
Vào mục Storage Configuration.
Đặt chế độ SATA Mode thành AHCI, sau đó lưu và khởi động lại.

Nếu đang cài Windows, hãy chuyển sang AHCI trước khi cài đặt để tránh lỗi boot.

2. Bật Tính Năng TRIM Cho SSD

TRIM SSD

TRIM giúp hệ điều hành thông báo cho SSD biết những khối dữ liệu nào không còn được sử dụng, từ đó tăng hiệu quả xóa và ghi.

Kiểm tra TRIM đã bật chưa:

Mở Command Prompt với quyền Admin → Gõ:

graphql
fsutil behavior query DisableDeleteNotify

Kết quả là 0: TRIM đang bật.
Kết quả là 1: TRIM đang bị tắt.

Bật lại TRIM (nếu cần):

arduino
fsutil behavior set DisableDeleteNotify 0

TRIM nên luôn được bật để SSD dọn rác hiệu quả sau khi xóa file.

3. Tắt Chống Phân Mảnh Ổ SSD

Windows có thể tự động chống phân mảnh theo lịch, điều này có hại cho SSD.

Vào This PC > Properties > Tools > Optimize.
Chọn ổ SSD → Nhấn Change Settings.
Bỏ chọn Run on a schedule.

Với SSD, Windows sẽ thay bằng lệnh TRIM, nhưng nên đảm bảo tính năng này không bị nhầm lẫn là HDD.

4. Tắt Superfetch (SysMain) Và Prefetch

Hai dịch vụ này được thiết kế cho HDD nhưng không cần thiết với SSD và còn làm hao mòn ghi dữ liệu:

Mở Services.msc.
Tìm SysMain, click chuột phải → Properties.
Đặt Startup type thành Disabled.

Tương tự với Prefetch bằng Registry Editor.

Việc tắt hai tính năng này giúp giảm số lần ghi, từ đó tăng tuổi thọ SSD.

5. Cấu Hình Bộ Nhớ Ảo (Paging File) Hợp Lý

Khi nào nên dùng:

Nếu RAM dưới 8GB → nên giữ paging file.
Nếu RAM lớn hơn 16GB → có thể giảm kích thước hoặc tắt.

Cách chỉnh:

Vào System > Advanced System Settings > Performance > Settings > Advanced.
Chọn Change… trong Virtual Memory.
Đặt size hợp lý (thường là 1.5x đến 3x dung lượng RAM nếu bật).

Không nên tắt hoàn toàn paging file, điều này có thể gây lỗi khi phần mềm cần thêm bộ nhớ.

6. Tắt Hibernate Nếu Không Dùng

Hibernate lưu dữ liệu RAM vào ổ SSD mỗi lần tắt máy, chiếm rất nhiều dung lượng.

Mở Command Prompt với quyền Admin.
Gõ lệnh:
```
nginx
powercfg -h off
```

Tắt Hibernate giúp tiết kiệm vài GB dung lượng SSD và giảm lần ghi không cần thiết.

7. Dùng Phần Mềm Quản Lý SSD Của Hãng

Phần mềm SSD

Các hãng sản xuất SSD lớn đều có phần mềm đi kèm:

Samsung Magician
Crucial Storage Executive
WD Dashboard

Tính năng bao gồm:

Cập nhật firmware
Kiểm tra tình trạng sức khỏe (S.M.A.R.T)
Kích hoạt chế độ RAPID hoặc tối ưu hiệu suất theo profile sử dụng

Những Sai Lầm Cần Tránh Khi Sử Dụng SSD

Không bao giờ nên để ổ SSD đầy quá 90% dung lượng.

Không nên format ổ SSD quá thường xuyên.

Tránh ghi dữ liệu lớn liên tục trong thời gian dài.

Hạn chế tải game và xóa liên tục, dễ gây chai

Tối ưu SSD khi mới lắp vào máy